ไวรัสสามารถแพร่กระจายสู่วงกว้างได้อย่างรวดเร็ว ทั้งไวรัสในมนุษย์และในคอมพิวเตอร์ เราถึงได้ใช้คำว่า “ไวรัล” เพื่อพูดถึงคอนเทนต์ที่ถูกเผยแพร่ออกไปในวงกว้างอย่างรวดเร็ว
เหตุผลที่ทำให้คอนเทนต์ติดกระแสเป็นไวรัล
มีหลากหลายทฤษฎีที่ทำให้คอนเทนต์บางอย่างเป็นหรือไม่เป็นไวรัล แต่ทั้งหมดนั้นมีความคล้ายคลึงกันอยู่ สิ่งที่เป็นแนวคิดหลักก็คือความเรียบง่าย เราทุกคนชอบเรื่องราวที่เราสามารถเข้าใจได้ แต่สิ่งที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้นคือคนเราชอบเรื่องราวที่คล้ายคลึงกับสิ่งที่ตัวเราเคยพบเคยเจอมา ยิ่งเฉพาะเมื่อมันเป็นเรื่องราวที่มีผลกับจิตใจหรืออารมณ์ของเรา ถ้าเป็นเรื่องราวความเรื่อง ไม่ว่าจะสุขหรือเศร้า เราก็รู้สึกใจหวิว ๆ หรือในโอกาสอื่น ๆ ก็จะเป็นเรื่องของการประชดประชัน ถากถาง จิกกัด แดกดัน หรือแม้แต่ความเกรี้ยวกราด
ทั้งหมดนี้สามารถสรุปให้เข้าใจง่ายด้วยตัวย่อ STEPPS (Social Currency, Triggers, Emotion, Public, Practical Value, and Stories)
หลักการ STEPPS และความเป็นไวรัล
- Social Currency – ตัว ‘S’ ตัวแรกนี้เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญในโลกของโซเชียลมีเดียทุกวันนี้ เราทุกคนมักสนใจว่าคนอื่นมองเรายังไง ใครไม่อยากดูเท่ ดูเก๋ ดูฉลาดกันล่ะ ถ้าเกิดคอนเทนต์ของคุณสามารถทำให้ผู้คนเห็นภาพสะท้อนของตัวเองที่เชื่อว่าคนอื่น ๆ จะต้องชอบ ก็มีโอกาสที่บทความ โพสท์ หรือวีดีโอนั้น จะติดกระแสเป็นไวรัลได้
- Triggers – คุณต้องการให้ผู้คนนึกถึงคอนเทนต์ของคุณเป็นอย่างแรกเมื่อมีอะไรที่เกี่ยวข้องกับมันปรากฏขึ้นมา คำกระตุ้นจะเป็นตัวดึงความทรงจำนั้นออกมา คุณมีเพื่อนที่ชอบร้องเพลงเพลงหนึ่งออกมาเมื่อเวลาได้ยินคำพูดหรือวลีใดวลีหนึ่งมั้ย ยกตัวอย่างเช่น กำลังคุยกันเรื่องการศึกษากันอยู่แล้วคุณก็พูดว่ามันกลายเป็นโลกใบใหม่เลยตั้งแต่มีการเอาเรื่อง DQ (digital intelligence quotient – ความฉลาดทางดิจิทัล) เข้ามาในระบบการศึกษา แล้วเพื่อนของคุณก็เริ่มร้อง “เธอจะพบโลกใบใหม่…” ซึ่งเป็นท่อนหนึ่งในเพลง “A Whole New World” จากเรื่องอะลาดิน ลองมองหาสิ่งที่จะสามารถกระตุ้นความทรงจำของผู้รับสารของคุณดู
- Emotion – เคยเห็นวิดีโอที่สะเทือนอารมณ์จนขนาดทำให้คนที่ใจแข็งสุด ๆ หลั่งน้ำตามั้ย อาจจะเป็นเรื่องราวการสูญเสียหรือได้รับความรัก เรื่องความเป็นความตาย หรือแม้แต่การช่วยเหลือน้องๆ หมาแมว เวลาที่เรารู้สึกอะไรสักอย่างเราก็มักจะแชร์มันออกไป หรือพูดอีกนัยหนึ่ง การแชร์คือการแคร์ การแสดงความห่วงใย ความใส่ใจ หากคุณสามารถเรียนรู้เพิ่มเติมได้ว่าทำไมวิดีโอที่สะเทือนอารมณ์มักจะได้ผล วิดีโอของคุณก็จะถูกแชร์ออกไปในวงกว้างเหมือนไฟลามทุ่งเลย
- Public – อันนี้ค่อนข้างชัดเจน ถ้าคุณแชร์อะไรออกไปเป็นสาธารณะก็ย่อมมีโอกาสที่มันจะกระจายไปได้ไกลกว่า เวลาที่อะไรบางอย่างออกสู่สายตาสาธารณชนแล้ว มันก็จะถูกแชร์ถูกลอกเลียนแบบได้ง่าย ถ้ามัวแต่เก็บคอนเทนต์ของคุณเป็นความลับไว้กับตัว ห่วงความเป็นส่วนตัว ก็ย่อมไม่มีประสิทธิผล หาอะไรที่สามารถดึงดูดสายตาแล้วเปิดให้คนอื่น ๆ เห็นซะ
- Practical Value – เวลาที่คนเจออะไรที่มีประโยชน์ พวกเขาก็จะแชร์ออกไปด้วยความเชื่อว่ากำลังช่วยคนอื่น ๆ อยู่เหมือนกัน (ส่วนนี้เกี่ยวข้องกับเรื่อง Social Currency ว่าอยากให้คนอื่นมองเห็นเราเป็นคนยังไง) ถ้าคุณมีความมุ่งมั่นที่จะให้ข้อมูลที่มีประโยชน์ในขณะที่คงความเป็นเอกลักษณ์ไว้ด้วย ก็จะมีคนพูดปากต่อปากว่าคุณเป็นผู้เชี่ยวชาญ มีฝีมือ โดยที่ยังไม่ต้องคำนึงถึงเรื่องการมีคนพยายามลอกเลียนแบบคอนเทนต์คุณด้วยซ้ำ
- Stories – ตัว ‘S’ ตัวที่สองและตัวสุดท้ายนี้อาจเป็นกุญแจสำคัญสำหรับทุกอย่าง เรื่องราวที่ดีสามารถจุดประกายโลกทั้งใบได้ จำเรื่องทีมฟุตบอลเด็กที่เข้าไปติดอยู่ในถ้ำได้มั้ย มันเป็นเรื่องราวที่ทั่วโลกหันมาสนใจและให้ความร่วมมือซึ่งกันและกัน ทั้งหมดทั้งมวลคือการหาเรื่องราวที่สามารถส่งเสริมหลักการ STEPPS อื่น ๆ ทั้ง 5 ข้อได้
ใคร ๆ ก็อยากให้คอนเทนต์ตัวเองเป็นไวรัล ลองปรับแต่งเนื้อหาของคุณให้ตรงตามหลักการ STEPPS แล้วลองดูว่าได้ผลมั้ย ไม่มีอะไรที่จะสามารถมาขวางทางการผลิตคอนเทนต์ที่ดีหรือการเรียนรู้ในการเขียนบทความ ทำโซเชียลโพสท์ ผลิตวีดีโอ หรือสื่ออื่น ๆ ที่ดีได้ เรียนรู้ให้ได้มากที่สุดแล้วลองดูสักตั้ง คุณอาจจะเจอวิธีการอะไรบางอย่างในความบ้าคลั่งของความเป็นไวรัล หรือความบ้าคลั่งในวิธีการของมัน แต่คุณไม่มีทางรู้จนกว่าจะได้ลองลงมือทำเอง
แหล่งอ้างอิง
Blakeley, Kiri. “Why Does Something Go Viral?” Forbes, Forbes Magazine, 3 Oct. 2011, https://www.forbes.com/sites/kiriblakeley/2011/09/06/why-does-something-go-viral/#4f2957c84228.
“Jonah Berger: 6 Key STEPPS To Creating Contagious Content.” Unruly, 15 Jan. 2019, https://unruly.co/blog/article/2015/10/26/jonah-berger-6-key-stepps-to-creating-contagious-content/.